Stoïcijnse levenskunst 4 | Bescheidenheid als fundamentele stoïcijnse deugd

In de stoïcijnse filosofie wordt bescheidenheid beschouwd als een fundamentele deugd die nauw verbonden is met zelfkennis en zelfbeheersing. Stoïcijnen zoals Epictetus en Marcus Aurelius benadrukten het belang van het kennen van je eigen grenzen en het niet toegeven aan ijdelheid of grootheidswaan. Volgens de stoïcijnen leidt ware wijsheid tot een bescheiden houding omdat men zich bewust wordt van het beperkte belang van persoonlijke prestaties in het grote geheel van de wereld. Zo moedigen de stoïcijnen je aan om je eigen successen en talenten te erkennen zonder ze te overdrijven of als superieur te beschouwen ten opzichte van die van anderen. Een uitnodiging tot bescheidenheid.

Stoïcisme: hecht niet te veel waarde aan externe lof of kritiek

Praktisch gezien kun je van de stoïcijnen leren dat bescheidenheid inhoudt dat je niet te veel waarde hecht aan externe lof of kritiek. Het stoïcijnse idee is om emotioneel onafhankelijk te blijven en je te concentreren op je persoonlijke vooruitgang en integriteit in plaats van op sociale erkenning. Marcus Aurelius bijvoorbeeld, sprak vaak over het belang van het handelen in overeenstemming met de rede en het behouden van een innerlijke kalmte, ongeacht de uiterlijke omstandigheden. Door deze stoïcijnse benadering te volgen streef je er als hedendaagse stoïcijn’ naar om je leven te leiden met een rustige vastberadenheid en een bescheiden houding. Volledig onafhankelijk van het oordeel van anderen. Zo creëer je een stevige basis voor persoonlijke ethiek en geluk.

Het stoïcijnse ‘amor fati’, je lot liefhebben

Bescheidenheid wordt in de stoïcijnse filosofie ook gekoppeld aan het idee van amor fati, ofwel het liefhebben van je lot. Dit betekent dat je accepteert wat er gebeurt in het leven, of het nu successen of tegenslagen zijn. In plaats van je te verliezen in een zekere arrogantie bij voorspoed of in een dosis zelfmedelijden bij tegenslag, moedigt de stoïcijnse filosofie je aan om elk aspect van je leven met een evenwichtige en bescheiden houding te omarmen. Dit ‘amor fati’ stelt je in staat om rustig te blijven onder verschillende omstandigheden, waardoor je beter kunt omgaan met de complexiteit van het leven.

Harmonieuze relaties in het stoïcisme

Daarnaast benadrukken stoïcijnen het belang van verbinding en de rol van bescheidenheid in het bevorderen van harmonieuze relaties. Wanneer je je bewust bent van je eigen tekortkomingen en je bereid bent om anderen te erkennen en te waarderen, ontstaat er een stevige basis voor empathie en samenwerking. Dit idee wordt versterkt door het stoïcijnse concept van cosmopolis; het idee dat alle mensen deel uitmaken van één wereldgemeenschap. Door bescheiden te blijven, kun je bijdragen aan een meer samenhangende maatschappij waarin wederzijds respect en begrip centraal staan.

Stoïcijnse bescheidenheid als middel om anderen te inspireren

Bescheidenheid is in de stoïcijnse filosofie niet alleen een deugd om jezelf te ontwikkelen, maar ook een middel om anderen te inspireren. Marcus Aurelius – die als Romeinse keizer een machtige positie bekleedde – benadrukte regelmatig het belang van leiden door zelf een voorbeeld te zijn. Door bescheidenheid te tonen, kun je anderen aanmoedigen hetzelfde te doen. Dit draagt bij aan een cultuur van nederigheid en wederzijdse waardering. In onze huidige samenleving, waar individualisme en competitie vaak de boventoon voeren, kan de stoïcijnse filosofie je eraan herinneren om je successen in perspectief te plaatsen en te streven naar een bescheiden en evenwichtige levenshouding.